این ترم طی یک توفیق اجباری، در یکی از دانشگاهها درس کاربرد کامپیوتر ارائه نمودم. به همین دلیل، این سوال به صورت جدی برایم مطرح شد که براستی کاربرد کامپیوتر در مهندسی صنایع چیست و دانشجویان در درس کاربرد کامپیوتر چه چیزی باید یاد بگیرند.
به طور کلی، کامپیوتر به دو صورت می تواند به عنوان یک ابزار برای مهندس صنایع کاربرد داشته باشد:
الف) ابزار تجزیه و تحلیل اطلاعات و حل مسائلی که نوعاً یک مهندس صنایع با آنها سر و کار دارد. به عنوان مثال ممکن است داده هایی در مورد یک موضوع جمع آوری نموده و بخواهیم با یک نرم افزار آماری مثل SPSS یا SAS، آنها را تحلیل کنیم؛ داده های یک مسئله تصمیم گیری چندمعیاره را با یک نرم افزار مثل Expert Choice پردازش نماییم؛ نمودار گانت یک پروژه را در نرم افزار MSP وارد و بروز نماییم و ...
توانایی استفاده از کامپیوتر برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و حل مسئله، برای مهندسین صنایع، لازم است اما کافی نیست!
ب) ابزار ایجاد تحول و بهبود تصمیم ها و فرایندهای سازمان
در این حالت مهندس صنایع باید بتواند کامپیوتر را در سطح سازمان (و نه صرفاً برای خودش) به کار گیرد. آنچه موجب اثربخشی مهندسین صنایع در سطح سازمان می گردد، استفاده از کامپیوتر به عنوان یک ابزار تحول است. این نوع نگرش نسبت به کامپیوتر، اقتضائات و تفاوت های جدی با نگرش اول دارد.
متأسفانه در دانشگاهها، نگرش اول غلبه دارد و برخی اساتید، کاربرد کامپیوتر در مهندسی صنایع را عمدتاً از نوع الف تصور می کنند. به همین دلیل، فکر می کنند مهندسین صنایع در این درس باید با نرم افزارهای آماری، تحقیق در عملیات و Excel آشنا شوند.
دروسی که مهندسین صنایع می گذرانند، برای ایجاد توانایی استفاده از کامپیوتر در راستای هر دو نگرش فوق، کافی نیست. درس برنامه نویسی کامپیوتر که صرف آموزش مبانی کامپیوتر و برنامه نویسی می گردد و توقع زیادی نمی توان از آن داشت. آنچه باقی می ماند دو درس MIS و کاربرد کامپیوتر است که تازه درس MIS ، اختیاری هم محسوب می شود. پیشنهاد مشخص من این است که آموزش استفاده از کامپیوتر به عنوان ابزار تجزیه و تحلیل اطلاعات و حل مسئله، به دروس مرتبط با آن منتقل گردد. به عنوان مثال، آموزش نرم افزار MSP یا Primavera به درس کنترل پروژه ، آموزش نرم افزارهای تحقیق در عملیات به درس های تحقیق 1 و 2 ، آموزش نرم افزارهای آماری به درس آمار، آموزش ARENA به درس شبیه سازی و ... منتقل گردند. تا فشار از درس دو واحدی کاربرد کامپیوتر برداشته شده و بتوان مطالبی در راستای بند ب، ارائه نمود.
به طور کلی، کامپیوتر به دو صورت می تواند به عنوان یک ابزار برای مهندس صنایع کاربرد داشته باشد:
الف) ابزار تجزیه و تحلیل اطلاعات و حل مسائلی که نوعاً یک مهندس صنایع با آنها سر و کار دارد. به عنوان مثال ممکن است داده هایی در مورد یک موضوع جمع آوری نموده و بخواهیم با یک نرم افزار آماری مثل SPSS یا SAS، آنها را تحلیل کنیم؛ داده های یک مسئله تصمیم گیری چندمعیاره را با یک نرم افزار مثل Expert Choice پردازش نماییم؛ نمودار گانت یک پروژه را در نرم افزار MSP وارد و بروز نماییم و ...
توانایی استفاده از کامپیوتر برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و حل مسئله، برای مهندسین صنایع، لازم است اما کافی نیست!
ب) ابزار ایجاد تحول و بهبود تصمیم ها و فرایندهای سازمان
در این حالت مهندس صنایع باید بتواند کامپیوتر را در سطح سازمان (و نه صرفاً برای خودش) به کار گیرد. آنچه موجب اثربخشی مهندسین صنایع در سطح سازمان می گردد، استفاده از کامپیوتر به عنوان یک ابزار تحول است. این نوع نگرش نسبت به کامپیوتر، اقتضائات و تفاوت های جدی با نگرش اول دارد.
متأسفانه در دانشگاهها، نگرش اول غلبه دارد و برخی اساتید، کاربرد کامپیوتر در مهندسی صنایع را عمدتاً از نوع الف تصور می کنند. به همین دلیل، فکر می کنند مهندسین صنایع در این درس باید با نرم افزارهای آماری، تحقیق در عملیات و Excel آشنا شوند.
دروسی که مهندسین صنایع می گذرانند، برای ایجاد توانایی استفاده از کامپیوتر در راستای هر دو نگرش فوق، کافی نیست. درس برنامه نویسی کامپیوتر که صرف آموزش مبانی کامپیوتر و برنامه نویسی می گردد و توقع زیادی نمی توان از آن داشت. آنچه باقی می ماند دو درس MIS و کاربرد کامپیوتر است که تازه درس MIS ، اختیاری هم محسوب می شود. پیشنهاد مشخص من این است که آموزش استفاده از کامپیوتر به عنوان ابزار تجزیه و تحلیل اطلاعات و حل مسئله، به دروس مرتبط با آن منتقل گردد. به عنوان مثال، آموزش نرم افزار MSP یا Primavera به درس کنترل پروژه ، آموزش نرم افزارهای تحقیق در عملیات به درس های تحقیق 1 و 2 ، آموزش نرم افزارهای آماری به درس آمار، آموزش ARENA به درس شبیه سازی و ... منتقل گردند. تا فشار از درس دو واحدی کاربرد کامپیوتر برداشته شده و بتوان مطالبی در راستای بند ب، ارائه نمود.
